1980’lerde keşfedilmeye başlayan Güneş Sistemi dışı gezegenlerin (Ötegezegen-Exoplanet) 2000’li yılların ortalarında teknolojinin gelişmesiyle beraber sayılarının oldukça fazla olduğu anlaşıldı. Bilim insanları ise bu gezegenlerin hangilerinde gezegenimizdeki gibi yaşama elverişliliğini saptamak için ”Dünya Benzerlik İndeksi” denen bir kriter kullanmaya başlamıştır.
Bu indekste ise üç ana kriter bulunmaktadır; yoğunluk, çap ve yüzey sıcaklığı. Gezegenimizin bu kriterde yer alan puanı 1’dir. Herhangi bir gezegenin puanı 1’e ne kadar yakınsa gezegenimize benzerliği artmaktadır.
Örneğin Mars‘ın puanı 0.70’dir. 0.80 puandan sonrası Dünya benzeri gezegen olarak sınıflandırılmaktadır ve 0.80 puana sahip Güneş Sistemi dışı birçok gezegen keşfedilmiştir. Bahsettiğimiz kriterlere göre, gezegen yıldızına öyle bir uzaklıkta olmalı ki, yüzeyinde su sıvı halde bulunsun.
Yaşanabilir Bölge( Habitable Zone ), bir yıldızın yörüngesinde dolanan bir gezegenin yüzeyinde bulunan suyun sıvı halde kalabilmesini destekleyecek oranda ısı aldığı; ne suyun tümüyle buz tutacağı kadar soğuk, ne de tümüyle buharlaşacağı kadar sıcak olmayan yörünge uzaklığıdır.
Aynı şekilde gezegenin yüzey sıcaklığının Dünya’ya yakın olması, yoğunluğunun ve atmosferinin stabil değerde olması gerekmektedir. Bu ise gezegende “hacim” kavramını ortaya çıkarmaktadır. Bir gezegenin hacmi ne kadar küçük olursa gezegenin yerçekimi atmosferi o denli az tutabilecek güçte olur.
Mars, güneşimize doğru uzaklıkta bulunmasına rağmen düşük kütlesi nedeniyle atmosferini kaybetmiş, daha sonra yüzey sıcaklığı ve atmosfer basıncı düşünce zamanla yüzeyindeki okyanuslar ve nehirler de yok olmuştur. Aynı şekilde Venüs de Güneş’e doğru uzaklıkta bulunmasına rağmen şiddetli bir küresel ısınma etkisine girmiştir. Henüz teknolojimizin Güneş Sistemi dışı gezegenlerin atmosferlerinin ve yapısının detaylı olarak incelenmesine imkan vermemesine rağmen birçok Güneş Sistemi dışı gezegen keşfedilmiştir.
Kepler 22b (ESI puanı: 0.75)
Dünya’mızın bir kardeşi gibi gözüken ve 600 ışık yılı uzaklıkta bulunan bu gezegende bir yıl 290 gün sürmektedir. Her ne kadar yaşanılabilir olarak adlandırılsa da bulutlarının çok az olmasından dolayı bu gezegende suyun buharlaşarak yıllar önce yok olduğu düşünülmektedir.
Mars (ESI Puanı: 0.64)
Mars güneşimizin yaşanabilir bölgesinde bulunduğundan ESI indeksine göre % 64 benzerlik gösteriyor. Mars evrende dünya dışı yaşam şimdilik gözlenmese de , potansiyel olarak yaşanabilir olarak adlandırılıyor.
Proxima Centauri b (ESI Puanı: 0.87)
Güneş’e en yakın yıldız olan (4.2 ışık yılı uzaklıkta) Proxima Centauri‘nin yörüngesinde dolanan gezegen yaşanabilir bölgede yer almaktadır. Güneş Sistemi’ne en yakın hayat barındıran yer olabileceği ileri sürülmektedir. Gezegenin büyüklüğü Dünya’nınkinin 1.27 katıdır. Bu gezegenin yıldızının yaşı 4.8 milyar yıldır.
Kaynak: NASA, kozmikanafor