• Uzay
  • Bilim
  • Teknoloji
  • Dünya
  • NASA TV (Canlı)
  • Tarih
  • Nedir ? – Ne Değildir ?
Perşembe, Nisan 22, 2021
  • Oturum Aç
Bilimsel Dünya
  • Uzay
  • Bilim
  • Teknoloji
  • Dünya
  • NASA TV (Canlı)
  • Tarih
  • Nedir ? – Ne Değildir ?
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Uzay
  • Bilim
  • Teknoloji
  • Dünya
  • NASA TV (Canlı)
  • Tarih
  • Nedir ? – Ne Değildir ?
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
Bilimsel Dünya
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
Ana Sayfa Uzay Güneş Sistemi
Plüton

Plüton

Berkan ÜNÜVAR Berkan ÜNÜVAR
12 Mart 2021
Kategori: Güneş Sistemi
252 5
0

Önce ”X Gezegeni” denilen, sonra da gezegenlikten çıkarılan Plüton hala birçok gizemini koruyor. Mars kadar olmasa da Plüton da kızıl sayılır.

Gökbilimci Percival Lowell, Günes Sistemi‘nde Neptün yörüngesinin ötesinde dokuzuncu bir gezegenin olduğunu önceden tahmin etmişti. Henüz resmen bulunmadığı için adlandırılamayan bu gezegene  ”X Gezegeni” dedi. Lowell bu gezegeni bulamadıysa da Arizona’daki Lowell Gözlemevi’ni kullanan Clyde Tombaugh onun hesaplamalarını doğruladı.1930’un Ocak ayındaki keşfinden kısa süre sonra X Gezegeni’ne Plüton adı verildi. Ancak 1978’de Lowell’in Plüton’un kütlesini, Uranüs ve Neptün üzerindeki etkilerini temel alan kuramının yanlış olduğu anlaşıldı. Yani Tombaugh Pluton’u şans eseri bulmuştu.

Cüce gezegen Plüton, Güneş etrafında 248 yıllık yörüngesinde tembelce dönüyor. Son derece dış merkezli olan yörüngesi onu Güneş‘ten en fazla 7,4 milyar kilometre uzaklaştırırken 4,5 milyar kilometreye kadar yaklaştırdığı da oluyor. Plüton bu yörüngede iki defa Güneş‘e Neptün‘den daha yakın hale geliyor. Örneğin Ocak 1979-Şubat 1999 arasında böyleydi. Diğer tüm gezegenler tutulum düzlemi üzerinde yörüngede dönerken, Plüton’un yörüngesi ise bu düzlemle 17 derece açı yapıyor. Plüton, Güneş etrafında saat yönünün tersine dönerken, kendi eksenine 122 derece acıyla saat yönünde döndüğü için de sıra dışı.

Yüzey Detayları

Hubble Uzay Teleskobu‘nun gözlemleri ve seksenlerden beri üretilen haritalar sayesinde gezegenin yüzeyinin parlaklık ve renk bakımından büyük değişimler geçirdiği saptandı. 1994’ten 2003’e kadar güney yarıküre koyulaşırken kuzey yarıküre parlaklaştı. Gezegen Mars kadar olmasa da kızıla çalıyor: Jüpiter‘in uydusu lo’ya benzer turuncumsu bir rengi var. 2000-2002 arasında daha da kırmızılaştı ve koyu turuncu, siyah ve beyaz renk çeşitlilikleri gözlemlendi. Bu mevsimsel değişimlerin Plüton’un aşın dış merkezli yörüngesinden ve eksen eğikliğinden kaynaklandığı, bu topografik özelliklerin zayıf atmosferli gezegenin donuk yüzeyindeki akışı yansıttığı düşünülüyor.

İç Yapısı

Çekirdek: Çapı yaklaşık 1.700 kilometre. Çoğunlukla demir-nikel alaşımından ve kayadan oluşuyor. Merkezinde sıcak radyoaktif madde ve buz olabilir.

İç Manto: Kaya ve su buzundan oluşuyor.

Yüzey: Donmuş azot,metan ve karbonmonoksit kaplı kayalık yüzey

Dış Manto: Plüton’un çekirdeği sıcak ve radyoaktifse o zaman çekirdekle dış manto arasında 180 kilometre kalınlığında sıvı halde su okyanusu bulunabilir.

Atmosfer

Plüton’un uzun yörüngesi onu Güneş‘e nispeten yaklaştırınca yüzeyindeki donmuş azot, metan ve karbon monoksit; gaz haline geçiyor. Bu da rüzgarlara ve bulutlara yol açıyor ama gezegenin yerçekimi kuvveti düşük olduğundan hepsi uzaya kaçıp gezegenin uydusu Charon’la etkileşime girebiliyor. Süblimasyon süreci sırasında bir anti sera etkisi oluşuyor ve bu da gezegenin aslında -220°C olması gereken sıcaklığını -230°C’ye indiriyor. Atmosferin alt kısmındaki metan birikimi, sıcaklığı tersine çevirerek üst atmosferin her kilometrede 3-15 derece ısınmasına yol acıyor. Ortalamada Plüton’un üst atmosferi gezegenin yüzeyinden 50°C daha sıcak. Plüton’un yörüngesi tekrar Güneş‘ten uzaklaşınca gaz halindeki atmosfer donarak yüzeye yağıyor.

Gezegen Nedir?

Doksanlı yıllara kadar Plüton’un gezegen olarak yeri sağlamdı; ancak o dönemde ”Sıcak Jüpiter” tarzı ötegezegenler keşfedildi ve Neptün‘ün yörüngesinin ötesinde, Plüton’dan aşağı kalmayan büyüklükte cisimler gözlendi. Uluslararası Astronomi Derneği (IAU) gezegen tanımını “küresel, Güneş yörüngesinde dönen ve yakınında herhangi bir gezegen komşusu bulunmayan” olarak değiştirdi. Böylece 24 Ağustos 2006 itibarıyla Plüton gezegenlikten çıkarak “cüce gezegen” oldu.

Plütoidler

IAU’nun tanımına göre plütoidler, Neptün‘ün ötesinde Güneş yörüngesinde dönen, civarını benzer gökcisimlerinden temizlememiş olan, yuvarlak biçimli, başka gezegenlerin uydusu olmayan cisimler. En az 70 Neptün Ötesi Cismin (TNO) plütoid olabileceği söyleniyor. Şu ana kadar bulunan ve adlandırılan plütoidlerin sayısı az. Plüton’un yanı sıra Makemake, Haumea ve Eris de plütoid sınıfına giriyor. Mike Brown’la Palomar Gözlemevi’ndeki Caltech ekibi bunların hepsini 2005’te buldu. Eris kabaca Plüton’la aynı büyüklükte ve yeni sınıflandırma sistemine geçilmeseydi gezegen sayılacaktı.

Kaynak: How It Works

Paylaş269Tweet94Paylaş37
Berkan ÜNÜVAR

Berkan ÜNÜVAR

''Bilim bize gerçeği vaad eder, barışı ya da mutluluğu değil.'' Gustave Le Bon

İlgili İçerikler

Büyük Kırmızı Leke
Güneş Sistemi

Büyük Kırmızı Leke

Jüpiter
Güneş Sistemi

Jüpiter

Gezegenler Neden Yuvarlaktır?
Güneş Sistemi

Gezegenler Neden Yuvarlaktır?

Mare Crisium
Güneş Sistemi

Mare Crisium

Bennu
Güneş Sistemi

Bennu

Daha Fazla Yükle

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle

Kategoriler

  • Bilim (254)
    • Bilim İnsanları (62)
    • Fizik Ve Kimya (63)
    • Tıp ve Biyoloji (125)
  • Dünya (152)
    • Canlılar Alemi (70)
      • Dinozorlar (31)
      • Hayvanlar Alemi (39)
    • Doğa (42)
  • Nedir ? – Ne Değildir ? (114)
    • Bilgi Testi (13)
    • İlginizi Çekebilir (88)
  • Tarih Ve Coğrafya (149)
  • Teknoloji (154)
  • Uzay (256)
    • Güneş Sistemi (87)
    • Samanyolu ve Dış Uzay (75)
    • Uzay Teknolojileri (94)
  • Feodalite Nedir?

    Feodalite Nedir?

    4949 Paylaşım
    Paylaş 1980 Tweet 1237
  • Teleskop Çeşitleri

    3975 Paylaşım
    Paylaş 1636 Tweet 975
  • Gezegenlerin Renkleri

    3579 Paylaşım
    Paylaş 1496 Tweet 868
  • Uzay Meslekleri

    3524 Paylaşım
    Paylaş 1455 Tweet 862
  • En Çok Kazandıran Mühendislik Dalları

    2510 Paylaşım
    Paylaş 1009 Tweet 625
Bilimsel Dünya

Tüm Hakları Saklıdır. © 2019 Bilimsel Dünya

  • Anasayfa
  • Künye
  • Gizlilik politikası
  • Hakkımızda

Bizi Takip Edin

Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Uzay
  • Bilim
  • Teknoloji
  • Dünya
  • NASA TV (Canlı)
  • Tarih
  • Nedir ? – Ne Değildir ?

Tüm Hakları Saklıdır. © 2019 Bilimsel Dünya

Tekrar Hoşgeldiniz!

Login to your account below

Forgotten Password?

Yeni Hesap Oluştur!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Oturum Aç

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Oturum Aç