Hubble Uzay Teleskobu (HUT) 29 yıldır görevini başarılıyla yerine getirmektedir.
İsmi Amerikalı astronom Edwin Hubble‘ın anısına verilmiş; Nisan 1990’da STS31 Görevi esnasında Uzay Mekiği Discovery tarafından 560 kilometre yükseklikteki alçak Dünya yörüngesine yerleştirildi.
Hubble 12 milyon ışık yılı uzaklığa kadar gözlemleyebiliyor. İlk uzay teleskobu olmamasına rağmen, Hubble Uzay Teleskobu en büyüklerindendir ve birçok üstün özelliğe sahiptir. Ayrıca hem hayati öneme sahip bir araştırma aracı olması hem de astronomi için etkili bir halkla ilişkiler unsuru olması nedeniyle çok tanınmıştır.
Bu teleskobunun gözlemleri astrofizik alanında çalışan astronomların evrenle ilgili önemli keşifler yapmasına imkan sağladı. Çektiği fotoğraflar uzaydaki gökadalar, Güneş Sistemi, Güneş Sistemi dışındaki gezegenler, yıldızlar, bulutsular, karanlık madde ve evrenin birçok bilinmeyeni hakkında önemli bilgiler veriyor.
Hubble Uzay Teleskobu, NASA ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA) arasında ortak bir çalışmadır ve Compton Gama Işını Gözlemevi, Chandra X-ışını Gözlemevi ve Spitzer Uzay Teleskobu projelerinden oluşan NASA‘nın Büyük Gözlemevleri programının bir parçasıdır.
Hubble’ın Macerası
Hubble Uzay Teleskobu için 1970’lerde, 1983’te uzaya gönderilmesi hedefiyle fon bulundu ancak proje teknik gecikmeler, bütçe sorunları ve Challenger faciası nedeniyle gecikti.
1990’da yörüngeye yerleştirildikten sonra bilim adamları ana aynanın teleskobun çalışmalarını kısıtlayacak şekilde yanlış yerleştirildiğini tespit etti. 1993 yılında bir uzay mekiği yolculuğunda bu sorun giderildi.
Hubble Uzay Teleskobu, Dünya atmosferinin dışında konumlanması sayesinde, yeryüzündeki teleskoplara kıyasla pek çok avantaja sahip olabilmektedir: Atmosferin olumsuz etkilerinden bağımsız görüntü elde edilmesinin yanı sıra, Ozon tabakası tarafından tutulan morötesi ışığın gözlemlenmesi ancak bu şekilde mümkün olabilmektedir.
1990 yılında fırlatılmasının ardından, astronomi tarihindeki en önemli enstrümanlardan biri haline gelmiştir. Birçok Hubble gözlemi, en kesin biçimde hesaplanan evrenin genişleme oranı gibi astrofizik alanında birçok çığır açıcı sonuç doğurmuştur.
Hubble Uzay Teleskobu, uzayda bakımı astronotlar tarafından yapılacak şekilde tasarlanmış tek teleskoptur. Sonuncusu Mayıs 2009’da olmak üzere beş adet bakım uçuşu gerçekleştirilmiştir.
İlk servis uçuşu Aralık 1993’te Hubble‘ın görüntüleme hatasının düzeltilmesi için gerçekleştirildi. 2, 3A ve 3B bakım uçuşları sırasında çok sayıda alt sistem onarılmış ve gözlem cihazları daha modern ve yetkin olanlarıyla değiştirilmiştir.
Ancak 2003 yılında Columbia Uzay Mekiği’nin yaşadığı kazadan sonra beşinci bakım uçuşu güvenlik gerekçeleri ile iptal edildi. Uzun tartışmalardan sonra NASA kararını tekrar gözden geçirdi ve kurumun yöneticisi Mike Griffin son kez olmak üzere bir servis uçuşu yapılmasına karar verdi.
STS-1 25 Mayıs 2009’da gerçekleştirildi; iki yeni cihaz takıldı ve çok sayıda tamir yapıldı. Yeni cihazlar ve düzeltmeler test edilip Hubble Uzay Teleskobu rutin işlemlerine Eylül 2009’da tekrar başladı.
Yaklaşık 11 ton ağırliğındaki Hubble Uzay Teleskobu’un görevinin 2030 yılına kadar sürmesi planlanıyor.
Kaynak: NASA, Vikipedi