Şu ana kadar 500’den fazla insan uzaya gitti, ancak uzayda sadece üç kişi hayatını kaybetti. Onlar, Sovyetler Birliği’nin Soyuz 11 görevindeki kozmonotlardı. Hikayeleri hem bir başarı, hem de trajedi örneği. Soyuz 11 mürettebatı Georgi Dobrovolski, Vladislav Vollkov ve Viktor Patsayev’den oluşuyordu. Ancak bu göreve katılacak asıl kozmonotlar onlar değildi. Orijinal mürettebat Alexei Leonov (uzayda yürüyen ilk insan), Valeri Kubasov ve Pyotr Kolodin’den oluşuyordu.
Ne var ki, 1971’deki fırlatmadan sadece dört gün önce, Kubasov’a tüberküloz teşhisi kondu. Sonradan bunun yanlış teşhis olduğu anlaşılmış olsa da, o zamanki kurallara göre tüm mürettebatın görevi iptal edildi ve yerlerine yedek mürettebat göreve çıktı. Bu karar, Leonov ve Kolodin için hiç şüphesiz büyük bir şok olmuştu. Soyuz 11, 6 Haziran 1971 tarihinde bu yedek mürettebat ile çığır açacak bir görev için havalandı. Üç kozmonot Dünya yörüngesindeki ilk uzay istasyonu olan Salyut 1’e gireceklerdi. Buna ek olarak, uzayda üç hafta geçireceklerdi. Bu, şimdiye kadar hiçbir astronot veya kozmonot tarafından denenmemişti.
29 Haziran’da, uzay istasyonundan ayrılıp Dünya‘ya dönme zamanı geldiğinde, herkes çok heyecanlıydı. Ancak birkaç saat sonra, 30 Haziran sabahının ilk saatlerinde, bir şeylerin ters gitmekte olduğu belli oldu. Görev komuta merkezi ile mürettebat arasındaki iletişim kesildi. İniş tamamen otomatik olacak şekilde ayarlanmıştı, bu yüzden kapsül atmosferden geçti ve kendi başına paraşütlerini açıp geldiğinde, kapalı kapının ardındaki korkunç manzaradan haberdar değildiler. Mürettebatın üç üyesi de gizemli bir şekilde hayatını kaybetmişti.
O dönemde Sovyetler Birliği’nin uzay programı büyük bir gizlilik içinde yürütülüyordu. Kozmonotların bu garip ölümü, sadece Sovyetler Birliği değil, Amerika içinde de şok dalgaları yarattı. Ay görevlerine başlamak üzere olan Amerika, uzun süreli uzay yolculuklarının ölüme neden olup olmayacağını sorgulamaya başladı. Gerçek, bir süre sonra ortaya çıktı.
Moskova saati ile sabah 01.47’de, 130 kilometre yükseklikte, Soyuz kozmonotlarını taşıyan iniş modülü, yörünge modülünden ayrıldı. Ancak bu ayrılma sırasında iniş modülündeki bir hava valfi kırıldı. Sonuç olarak modülde bir anda basınç sorunu yaşandı. Uzay aracının içindeki hava saniyeler içinde dışarı çıktı ve uzay elbisesi giymemiş olan kozmonotlar (o dönemde iniş sırasında uzay elbisesi giyilmiyordu) uzayın sert, havasız ortamına maruz kaldılar. Valfi bulup kapatmayı denedikleri, ancak 13 saniye içerisinde bilinçlerini kaybettikleri düşünülüyor. Bir dakika sonra baygın bir şekilde kan kaybından ölmüş olmalılar. Alexei Leonov daha sonra bu valfi kapamanın 52 saniye sürdüğünü gösterdi. Bu da o haldeki kozmonotlar için çok uzun bir süreydi. Üç kozmonotun ölümü Dünya‘yı şoke etti, en büyük şoku da onları uzay kahramanları olarak gören Sovyetler Birliği yaşadı.
Bu görevin yan etkisi, bundan sonra tüm astronot ve kozmonotların fırlatma anında basınca dayanıklı uzay elbisesi giymesi oldu. Bu olaydan sonra benzer bir kaza yaşanmadı. Plüton‘daki bir dağ grubunun adı üç kozmonotun onuruna “Soyuz Colles” olarak değiştirildi. Şimdiye kadar uzayda ölen sadece üç kişi var: Dobrovolski, Volkov ve Patsayev. Ancak, uzun süreli uzay yolculuklarının mümkün olduğunu gösterdikleri bu görevdeki mirasları, hâlâ yaşıyor.
Kaynak: All About History