Organizmalarda on binlerce protein bulunuyor. Genetik modifikasyon bu proteinlerin bir organizmadan diğerine aktarılması anlamına geliyor. Doğa bunu binlerce yıldır zaten yapıyor. Örneğin bazı tatlı patates türlerinin ortaya çıkması patates genomuna giren bir bakteri yüzünden ortaya çıktı.
Bilim insanları bu işlemi kontrollü bir şekilde gerçekleştirmenin bir yolunu buldu. İlk patenti alınan genetiği değiştirilmiş organizma bir bakteri idi, Hint-Amerikalı bir biyolog olan Ananda Chakrabarty tarafından yaratılan bu bakteri ham petrol yiyordu. Bu bakteriler kaza sonucu okyanusa yayılan petrol sızıntılarını temizlemek için kullanıldı.
Bilim insanları öncelikle genetiğini değiştirecekleri organizmanın ne tür özelliklere sahip olmasını istediklerini belirliyor. Genetik kodunu analiz ediyor ve DNA üzerinde bu özellikleri veren genetik kodun yerini tespit ediyorlar. Daha sonra genelde Agrobacterium tumefaciens bakterisi kullanarak geni kesiyorlar. Bu bakteri doğada zaten bitki hücrelerine girebilen bir bakteri.
Bakterinin plazmidinden belli bazı genler çıkartılıyor. Geriye sadece üzerinde temel hücre fonksiyonlarını ve çoğalmayı kontrol eden genlerin bulunduğu bir DNA ipliği kalıyor. Yeni plazmidi oluşturmak için bu iplik, transfer edilecek DNA, bu DNA‘yı ipliğe yapıştıracak enzim karıştırılıyor ve ortaya yeni gen çıkıyor. Bu genler kullanılarak üretilen hücreler laboratuvar ortamında geliştiriliyor ve bitki ortaya çıktığında bundan böyle bu yeni DNA yapısına sahip oluyor ve tohumlarından da bu şekilde yeni bitkiler ürüyor.
GDO Nasıl Yapılır?
Bilim insanları bitkilere yeni özellikler kazandırmak için genetik mühendisliğini nasıl kullanıyor?
1- Plazmid alınıyor ve bakteri hücresinin içeriği temizleniyor.
2- Genom belli noktalardan kesiliyor ve enzimler kullanılarak T-DNA plazmidden ayrılıyor.
3- T-DNA içine eklenecek olan yabancı DNA da orjinal genomdan aynı teknik kullanılarak ayrılıyor.
4- Kesme işlemi sonunda ortaya çıkan yeni DNA‘yı kabul edecek çizgisel bir molekül çıkıyor.
5- Açık DNA uçlarını birbirine yapıştıran DNA ligazi enzimi ile iki molekül tutturuluyor.
6- Hücreler ısıtılıyor ve ortaya çıkan plazmidin bitki hücresine girebilmesi için delikler oluşuyor.
7- Bakteriler ilgili geni ve çoğalma talimatlarını hücre duvarındaki kromozomlara taşıyor.
8- Bitki hücreleri kültür ortamında büyüyor ve ortaya çıkan tohumlar değiştirilmiş bir DNA yapısına sahip oluyor.
GDO Fark Yaratabilir
GDO sayesinde Dünya’daki özellikle fakir ülkelerde kıtlık ve kötü beslenmenin önüne geçilebilir. Bunun en önde gelen örneklerinden biri genleri modifiye edilerek daha fazla Beta Karoten vitamini içermesi sağlanan ”Altın Pirinç”.
Benzer bir şekilde genleri bir çöl bitksinden gelen genlerle modifiye edilen bir pirinç türü az su ile yetişebiliyor. Dondurucu soğuklara dayanıklı domatesleri üretmek için soğuk sularda yaşayan balıkların genleri kullanılıyor.
Gelecekte bazı bitkilerin içinde aşı ve ilaçların hazır gelmesine kendimizi alıştırmalıyız. Bunun ilk örneklerinden biri E Coli patojenine karşı aşı içeren patatesler.
Kaynak: How It Works
