En ölümcül dinozorlardan biri olan Velociraptor usta bir avcı ve leşçiydi ama pek Hollywood filmlerindeki gibi bir yaratık değildi.
Velociraptor’lar 1993 yapımı Jurassic Park filminde en korkunç yırtıcılar olarak karşımıza çıktığından beri akıllara kazınmış durumdalar. Akıllı, ölümcül ve kana susamış Velociraptor’lar filmin tartışmasız yıldızlarıydı. Ancak filmin sanatsal yönü her ne kadar başarılı olsa da paleontologlar filmin tarihsel doğruluktan uzak olduğunu söylüyor.
Öyleyse bu dinozorlar gerçekte nasıl görünüyordu? Velociraptor cinsinin doğrulanmış iki türü var: V. mongoliensis ve V. osmolskae. Velociraptor, yaklaşık 75-71 milyon yıl önce Geç Kretase döneminde yaşamış bir dromaeosaurid teropod dinozor cinsiydi. Uzunlukları iki metre, yükseklikleri bir metreden kısaydı. Tüyleri vardı ve iki ayaklılardı.
Ayaklarındaki üçer parmağın ikisine basarak koşuyorlardı. Velociraptor’ların memleketi günümüzdeki Orta Asya’ydı. Savunmasız yavrularını korumak için toprak üzerinde büyük yuvalar inşa ediyorlardı.
Velociraptor’lar genellikle birbirlerine yakın yaşamalarına rağmen büyük ölçüde tek başlarına hareket ederlerdi. Avlarını kovalarken takım olabildiklerini gösteren bazı bulgular var ama sürüler halinde avlanmıyorlardı. Avın kimin hakkı olduğuna dair aralarında dövüştüklerini gösteren bulgular var. Buna ek olarak, kendi boyutlarına denk veya daha küçük hayvanları avlıyorlardı. Tyrannosaurus rex gibi kendilerinden büyük dinozorları alt etmeye çalıştıklarını gösteren çok az kanıt var.
Velociraptor’ların avlanma teknikleri genel olarak hıza ve çevikliğe dayalıydı. Saatte 64 km hıza ulaşabiliyor ve uzun mesafe koşabiliyorlardı. Eşi benzeri olmayan, orak şeklindeki pençeleriyle avlarını sıkıca kavrıyorlardı. Ancak kurbanlarına yüz yüze veya uzaktan saldırmak yerine avlarını pusuya düşürmeyi tercih ediyorlardı.
Velociraptor’ların canlı hayvanları avladığına dair hiç şüphe olmasa da, ilginçtir ki bulunan bazı fosil kanıtları son derece aktif leş yiyiciler olduklarını da düşündürüyor. (Örneğin bir Velociraptor midesinde bulunan pterozor kemikleri var.) Diğer yırtıcıclardan artan leşlerle de sık sık beslenmiş olabilirler.
Velociraptor’lar da diğer dromaeosauridae türleri gibi, yaklaşık 65,5 milyon yıl önce gerçekleşen Kretase-Tersiyer yok oluşunda öldüler. Buna rağmen, Velociraptor anatomisinden ve görünümünden kalan bazı unsurları epey gelişmiş şekillerde olsa da birçok kuş türünde hala görebiliyoruz.
Kesici Mi Sabitleyici Mi?
Velociraptor’lar orak şeklindeki pençelerini avlarını parçalamak için mi kullanıyordu yoksa başka bir şey için mi?
Teropod dinozorların çoğunun jilet gibi keskin, tırtıklı dişleri ve kuş pençesi gibi geriye eğimli pençeleri vardır. Velociraptor da onlardan. Hem elleri hem de ayakları pençelerle donatılmış olan Velociraptor ilk bakışta mükemmel bir ölüm makinesi gibi görünüyor: Avını hızla kovalayıp yakalaması ve etini bıçak kullanır gibi parçalaması mümkün. En azından 2011 yılına dek paleontologlar öyle düşünüyordu, ta ki dinozor uzmanlarından oluşan uluslararası bir ekip tamamen farklı bir kullanım alanını ortaya atana kadar.
Ekibin araştırması, Velociraptor’ın pençelerini avını öldürme amacıyla parçalamak ve kesmek için değil, büyük ihtimalle günümüzün şahin ve kartalları gibi kullandığını öne sürüyor. Bahsi geçen kuşlar pençelerini kavrama aracı olarak kullanıyor, küçük kurbanları tuzağa düşürüyor, onları vücut ağırlıkları altında sabitliyor ve gagalarını kullanarak çoğunlukla canlı canlı yiyor. Velociraptor ayaklarının kavrama işlevi olduğunu gösteren biçim bilimsel veriler de bu teoriyi destekliyor. Yani Velociraptor’lar, sanılanın aksine, mücadeleci bir avlanma modeli yerine avını hareketsiz bırakma modelini benimsemiş olabilir
Kaynak: How It Works