Alveoller; akciğerlerde bulunan, sizi hayatta tutan ve balona benzeyen küçük keselerdir.
Gaz alışverişi akciğerlerde meydana gelir. Toksik gazlar (karbondioksit), kullanılmamış oksijen içeriğine sahip temiz havayla burada değiş tokuş edilir. Vücudumuzda gerçekleşerek bizi hayatta tutan bütün işlemler arasında en önemlisi budur. Bu olmazsa, kan dolaşımındaki beyni zehirleyecek olan karbondioksit birikmesi nedeniyle hızlıca bilincimizi kaybederiz.
İki akciğerimiz (sol ve sağ) birkaç lobdan oluşur ve her birinin yapıtaşı küçük alveollerdir. Bunlar solunum yolunun son noktasıdır. Bronşlar buradan daha küçük tüplere ayrılır, bu tüpler de bir araya toplanmış ve mikroskobik üzüm salkım gibi gözüken alveollere gider.
Alveollerin etrafında epitel katman vardır (Çok şaşırtıcı ama bu katman tek bir hücre kalınlığındadır.) ve “kılcal damar” denilen aşırı ince kan damarlarıyla sarılmıştır. Akciğerlerdeki taze havayla epitel katmanının diğer tarafındaki kılcal damar sisteminde yer alan oksijensiz hava arasındaki o hayati gaz değişimi işte burada olur.
Akciğerlerdeki alveoller son derece verimli yapılardır. Duvarları inanılmaz derecede ince ama çok sağlamdır. Pulmoner sürfaktan ise yağlardan ve proteinlerden oluşmuş, ince bir sıvı katmanıdır; tüm alveolleri kaplar, yüzey gerilimlerini düşürür, soluk verdiğimizde alveollerin büzüşmesini engeller. Onlar olmasaydı akciğerlerimiz çökerdi.
Nefes Al, Nefes Ver
Alveoller, gaz alışverişini sağlama işlevi görür ama çok küçük oldukları için yeni havanın vücuda giriş çıkışını yardımsız sağlayamaz. Bu işi solunum kaslarınız ve kaburgalarınız üstlenir. O yüzden siz nefes aldıkça göğsünüz hareket eder.
Kalbinizin ve akciğerlerinizin altında ama karın içi organlarınızın üstünde yer alan diyafram, ana solunum kasıdır. Normalde kubbe şeklindeki diyafram, kasıldığında yassılaşır ve göğüs boşluğundaki alan genişler. Bu, dışarıdaki atmosfere kıyasla basıncı azaltır ve hava hızla içeriye girer. Diyafram gevşeyince tekrar kubbe şeklini alır, göğüsteki basınç artar ve atık karbondioksitle dolu olan eski hava tekrar dışarıya çıkmaya zorlanır. Örneğin egzersiz sırasında şiddetli solunum gerektiğinde kaburgaların arasındaki kaslar olan göğüs kasları kullanılır.
Kaynak: İnsan Bedeninin Sırları
