Bir zamanlar imkansız gibi görünen uzay yolculuğu, gelecekte bir gün asansöre binmek kadar basitleşebilir. Uzaya yük taşımak için kullanılacak bir uzay asansörü fikri üzerinde onlarca yıldır çalışılıyor. Nihayetinde insan da taşıması hedeflenen bu asansörler roketlere kalıcı ve ucuz bir alternatif olabilir.
İstediğiniz kata ulaşmanın birkaç gün, hatta bir hafta süreceği bir asansöre bindiğinizi hayal edin. Uzay asansörleri için Dünya yüzeyinden jeostatik yörüngeye (uyduların Dünya‘nın dönüşünü takip ettiği nokta) kadar uzanacak 35.786 kilometrelik bir kablo gerekiyor.
Önerilen tasarıma göre, genişliğinden yaklaşık 100 milyon kat daha uzun bir kablo, yörüngede dönen muazzam büyüklükte bir karşı ağırlığa bağlanacak. Dünya‘nın yer çekimi kabloyu Dünya‘ya (yani aşağı) doğru çekerken merkezkaç kuvveti de karşı ağırlığı yukarı doğru çekecek.
Uzay asansörü fikrini ilk kez 1895’te Konstantin Tsiolkovskiy ortaya attı ama onunki çok daha basit bir fikirdi. Eyfel Kulesi’nden esinlenerek, uzaya ulaşacak kadar yüksek bir kule inşa etmeyi hayal etmişti. İlk başta iyi görünen bu fikrin uygulanması mümkün değildi çünkü kulenin dibi, üstünde kalan ağırlığı kaldıramazdı. Gerilme kuvvetinden faydalanan kablo sisteminin uygulanması mekanik bakımdan daha olanaklı görünüyor.
Geleneksel asansörlerin aksine, uzay asansörlerinde platformu kaldırmak için hareketli kablolar kullanılmayacak. Onun yerine, tek bir sabit kablo boyunca hareket eden, içinde insanların veya nesnelerin bulunacağı “tırmanıcı” denen taşıtlar olacak. Titreşimler yüzünden tırmanıcıların hareketlerinin kısıtlanmaması için çoğunun aynı anda ve zıt yönlerde hareket etmesi gerekecek.
Uzay asansörlerinin inşası için hazırlanmış birçok plan var ama araştırmalar, böylesine büyük bir mekanizmanın yaratacağı gerilmeyi kaldırabilecek bir malzeme bulunana kadar planların uygulanamayacağını gösteriyor.
Uzay Asansöründe Güneş Enerjisi
Uzay asansörleri Dünya‘ya enerji sağlamak için de kullanılabilir. Uzaydaki bu yapılara bağlanacak güneş panelleri, Dünya üzerindekilerden çok daha fazla enerji emebilir. Bunun nedeni, uzayda güneş ışığının filtrelenmiyor olması. Güneş ışınlarının Dünya‘daki güneş panellerine ulaşmasını engelleyen bulutlar ve diğer hava olayları jeostatik yörüngeyi geçtikten sonra görülmüyor.
Taşıyıcılar uzaya taşımak için gereken elektrik bir yana, bu paneller Dünya‘daki elektrik tesislerine aktarılacak kadar büyük miktarlarda elektrik üretme potansiyeline de sahip.
Daha Ucuz Uzay Yolculuğu
Geçen yıl yörüngeye 100’den fazla roket fırlatıldı. Roketler her kullanıldığında bazı parçaları yok oluyor ve uzay yolculuğu için roketleri yeniden inşa etmenin maliyeti çok büyük. Bu yöntemle uzaya yalnızca bir kilogram göndermek on binlerce dolara mal oluyor. Roket yapmanın maliyeti bir yana, onları yukarı çıkaracak yakıtın maliyeti de oldukça fazla.
İşte uzay asansörlerinin potansiyeli bu noktada ortaya çıkıyor. Bazı tahminlere göre uzay asansörleri uzay yolculuğunu bugünkünden 1.000 kat daha ucuza getirebilir. Yeniden kullanılabilir taşıyıcılar sayesinde roketlerin önemli bir kısıtlamasını kaldırarak uzayı daha ulaşılabilir kılabilirler. Asansörün inşa edilmesi ilk başka son derece pahalı olacak ama fırlatmaların maliyeti zamanla düşecek.
Kaynak: How It Works