Kolay erişilebilen doğalgaz rezervlerini tükettiğimiz için dünyanın dört bir yanındaki ülkeler giderek kaya gazına yöneliyor. Peki, dünya yüzeyinin derinliklerinde, şeyl kayaçların içindeki milyonlarca küçük gözeneğin içinde hapsolmuş bu gazı nasıl açığa çıkarabiliriz? Cevap, hidrolik kırma.
Hidrolik kırma yönteminde kayaç derinlemesine delindikten sonra kuyuya su, kum ve kimyasallardan oluşan yüksek basınçlı bir sıvı pompalanıyor. Bu işlem, minik çatlakları genişlemeye ve geçirimsiz kayaç içinde yayılmaya zorluyor. Böylece kayaç içindeki gaz boşluklarında birikmiş gaz dışarı sızıyor.
Kırma sıvısının temel bileşeni su. Sıkıştırılması mümkün olmayan su, ihtiyaç duyulan aşırı yüksek basıncı pompadan alıp 2.000 metre derinlikteki şeyl kayaca aktarabiliyor. Kum veya seramik boncuklar ise dolgu maddesi görevi görerek basınç düştükten sonra çatlakları açık tutuyor.
Son olarak, çeşitli kimyasallardan oluşan bir karışım ekleniyor. Bunlar mikroorganizmaların üremesini önleme, metal boruların aşınmasını önleme, sıvı viskozitesini koruma ve ekstraksiyon sırasında sürtünmeyi azaltma gibi işlere yarıyor. Hidrolik kırma ilk olarak 1940ʻlı yıllarda kullanıldı ama bugün çok daha verimli. Örneğin, 1990ʻlarda yatay sondajın icat edilmesi kuyuları çok daha verimli hale getirdi ve operasyon daha ekonomik hale geldi.
Önceden ulaşılamayan bol miktardaki kaya gazı kaynağı hidrolik kırma sayesinde kullanılabilir hale geldi ama bazı jeologlar ve çevreciler bu konuda endişeli. Her kırma kuyusu milyonlarca litre su kullanıyor ve yerel su kaynaklarını tüketiyor. Kırma sıvısının yaklaşık yarısı kayacın içinde kalıyor. Bu sıvı, yeraltı sularından çok daha derinde durmasına rağmen bazı uzmanlar zamanla içme suyu kaynaklarını kirletebileceğinden korkuyor.
Yüzeye geri dönen sıvının da güvenli bir şekilde ortadan kaldırılması gerekiyor. Son olarak, hidrolik kırma bölgeleri fay hatlarından uzak olmak zorunda çünkü bu operasyonlar deprem riskini artırabiliyor.
Kaynak: How It Works
